Οι Πανελλήνιες Εκθέσεις
και η καλλιτεχνική ομάδα "Αρμός"
Η ιστορική πορεία των Πανελληνίων Εκθέσεων βρίσκεται στη διοργάνωση μεγάλων καλλιτεχνικών εκθέσεων που φιλοξενούνταν στο Ζάππειο Μέγαρο ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Το 1948 ο Μανώλης Νουκάκης, πήρε για πρώτη φορά μέρος στην Ά Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση (31/10-31/12/1948) στο Ζάππειο.
Η Πανελλήνιος Έκθεση του 1948, που υπήρξε η πρώτη μεταπολεμική, οργανώθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και το Καλλιτεχνικό Επιμελητήριο και εγκαινιάστηκε στο Ζάππειο Μέγαρο από το βασιλέα Παύλο στις 30 Οκτωβρίου 1948 με κάθε επισημότητα, όπως σχολιάζει και ο Τύπος της εποχής «παρουσία των βασιλέων» και εν μέσω κορύφωσης του Εμφυλίου και της δίωξης της Αριστεράς.
312 καλλιτέχνες εκθέτουν τα έργα τους, ενώ είχε διοργανωθεί επιπλέον μια έκθεση εκλιπόντων καλλιτεχνών του 19ου και του 20ου αιώνα. Η "Ελευθερία", η "Ανάμνησις", ο "Σαράντος", μια "Προτομή παιδιού" έργα του Νουκάκη συνδιαλέγονται με τα υπόλοιπα 874 έργα της έκθεσης.
Το 1952 θα λάβει μέρος στην Δ’ Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση με το γλυπτό «Ειρήνη», μια μορφή που αποπνέει κίνηση και ρυθμό, σύμφωνα με τις κριτικές της εποχής. Συμμετέχει επίσης, και στις Πανελλήνιες Καλλιτεχνικές Εκθέσεις των ετών 1957 και 1965.
Το 1949 ο Νουκάκης μαζί με δασκάλους και φίλους του Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς των ‘30, μεταξύ των οποίων ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (πρόεδρος), ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Γιάννης Μόραλης (αντιπρόεδροι), η Λιλή Αρλιώτη (γραμματέας), ο Νίκος Νικολάου (ταμίας), η Νέλλη Ανδρικοπούλου, ο Ανδρέας Βουρλούμης, ο Νίκος Γεωργιάδης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Παναγιώτης Τέτσης, η Ναταλία Μελά-Κωνσταντινίδη, ο Βάσος Φαληρέας, ο Κοσμάς Ξενάκης ιδρύουν την πρωτοποριακή ομάδα «Αρμός».
Η ονομασία «Αρμός» έχει ένα γενικό καλλιτεχνικό νόημα, χωρίς ωστόσο να περιορίζεται σε μια ορισμένη μόνο εννοιολογική κατεύθυνση. Η λέξη προέρχεται από την αρχιτεκτονική ορολογία και δηλώνει το σημείο όπου δύο αρχιτεκτονικά μέλη ή κατασκευαστικά στοιχεία ενώνονται και προσαρμόζονται το ένα πάνω στο άλλο. Μεταφορικά η λέξη μπορεί να ειδωθεί και από μια ευρύτερη οπτική, της αρμονικής δηλαδή συνύπαρξης δύο πραγμάτων και να αντιπροσωπεύει την κανονική διάταξη και σύνθεση, την αισθητική ή εικαστική σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Υπό αυτό το πρίσμα, στη δημιουργική προσπάθεια της ομάδας του «Αρμού» με τις ατομικές διαφορές και ιδιοσυγκρασίες, ο κοινός στόχος και ένα γνήσιο ιδανικό ενώνει την εργασία και την καλλιτεχνική τους πορεία. Στην ομάδα είχε συσπειρωθεί ο κύριος κορμός των φιλελεύθερων καλλιτεχνών, που υποστήριζαν μια ελληνικότητα βασισμένη στις διαχρονικές αισθητικές – πλαστικές αξίες της ελληνικής τέχνης και ταυτόχρονα εμπλουτισμένη με νεωτεριστικά στοιχεία από τη νεωτερική δυτικοευρωπαϊκή τέχνη.
Μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσε η πρώτη κοινή έκθεση την ίδια χρονιά με την σύσταση του «Αρμού» στο Ζάππειο στην Αθήνα, την οποία οργάνωσε το Εθνικό Ίδρυμα. Στην έκθεση αυτή, σύμφωνα με τις κριτικές της εποχής, οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες ακολουθούν προοδευτικές τάσεις απομακρύνοντας τα μηνύματα των έργων τους από την εύκολη κοινοτυπία. Την επόμενη χρονιά θα ακολουθήσει η έκθεση στην αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Θεσσαλονίκης.
Το 1953, λίγο πριν τη διάλυση της ομάδας «Αρμός», πραγματοποιείται η τρίτη και τελευταία της έκθεση, πάλι στο Ζάππειο στην Αθήνα. Οι κριτικές δίνουν έμφαση στα στοιχεία ελληνικότητας που αποπνέει:
«Μια έκθεση με τόσο κατασταλαγμένο το ελληνικό στοιχείο ... Θα διαπιστώσει κανείς παντού μια βαθύτερη αναζήτηση της ελληνικής έκφρασης...».
Παράλληλα, ο Νουκάκης λαμβάνει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις, όπως στην Καλλιτεχνική Έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο το 1950, η οποία διοργανώθηκε από την Επιτροπή με την ευκαιρία του εορτασμού της επετείου του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου. Στην έκθεση αντιπροσωπεύεται με τα έργα «Ελευθερία» και «Ανάμνησις», έργα που συμμετείχαν και στην Α΄ Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση του 1948.
Συμμετέχει, επίσης, στην ομαδική έκθεση στην Γκαλερί Τέχνης το 1959 με το έργο του «Το κοριτσάκι», ενώ στην έκθεση που υλοποιείται στην ίδια γκαλερί το 1961, το γλυπτό με το οποίο αντιπροσωπεύεται διακρίνεται με βραβείο.